Cusco ve Machu Picchu

Cusco ve çevresi, And Dağları’nın muhteşem manzarasını görebileceğiniz, yerel kıyafetli kadınlarla kendinizi İnca Kültürü’nün içinde hissedebileceğiniz, insan ve doğa arasındaki güçlü bağı farkedebileceğiniz muhteşem bir yerdir. Cusco aynı zamanda İnca İmparatorluğu’nunda başkentidir. Burdaki insanların yerel dili Quechua’dır ve çoğu İspanyolcayı sonradan öğrenmiştir. Şuan bile yaşlıları arasında İspanyolca’yı bilmeyen bir nesil var. Şehrin ismi Quechua dilinde ise Qusqu’dur.

Cusco,  Watanay Nehri vadisine kadar uzanıyor. Şehrin kuzeyinde  Willkapampa sıra dağları var. Ayrıca Amazon Nehri buradaki And Dağlarında doğuyor. Bu dağlık alan bölgenin ikliminde de etkili. Kışları kuru, yazları ise yağışlı geçiyor. Ülkenin Güney yarım kürede olduğu düşünülürse en soğuk dönemi Temmuz ayına denk geliyor. Neredeyse 100 yıldır bölgede kar yağışıda görülmemiş. En lezzetli mısırların yetiştiği bölge de burası. Cusco İnca Uygarlığı’nın başkenti olduğu için Peru’ya özgü birçok lezzette Cusco mutfağından çıkmıştır. En önemli yemeği de cuy’dur.

Cusco’da deniz seviyesine göre yükseklik bir hayli fazla olduğu için ziyaretçiler için en büyük problem yüksek irtifa hastalığı. Bu hastalıktan dolayı bir çok insan ilk gününü yatarak geçirmek zorunda kalıyor. Yükseklikten kaynaklı mide bulantısı, baş ağrısı, halsizlik en büyük belirtileri. Genellikle bir günden sonra vücut bu yüksekliğe alışıyor ve normale dönüyor.

Cusco şehri, And Dağlarının ortalama 3,400 metre yüksekliğinde bulunan ve Machu Picchu’ya ev sahipliği yapan muhteşem şehir.  Özellikle Haziran ayında kutlanan İnti Raymi yani Güneş Festivali ve etkinlikleriyle bu şehri ziyeret etmek için en güzel dönem. Plaza de Armas şehrin meydanı. Meydanda Cusco’nun en eski klisesi olan İglesia del Triunfo ve İncalılara ait olan Huayna Capac Sarayı  üzerine ve Viracocha Sarayı  temellerine inşa edilerek ve  Iglesia de Jesus Maria klisesinin de eklenmesiyle oluşan  Cusco Katedrali yer almaktadır. Ayrıca Qurikancha (Altın Avlu) Tapınağı’da bu şehirde yer almaktadır. İnkalardan önce bölgeye yerleşmiş olan  Killke  adlı yerli kabilenin inşaa ettiği  Sacsayhuamá n şehir duvarları da Cusco şehir merkezinin  3km dışarısındadır. Cusco civarındaki en etkileyici yerlerden biri de Urubamba Nehri üzerindeki Tarabamba köprüsünden geçerek uulaşabileceğiniz Salinas Tuz Madenleri. Bu madenler İnca Uygarlığından beri tuz çıkarmak için kullanılıyor. Ayrıca And Dağları bölgesinde yer alan ve doğal bir jeolojik oluşum olan rengarenk taşlardan oluşmuş bir dağ Vinicunca yani Gökkuşağı Dağıdır.

Cusco’nun Festival ve Bayramları

Cusco’da bir yıl boyunca düzenlenen festivaller ve bayramlar ve zamanları aşağıdaki gibidir.

• Ollantaytambo Bayramı (6 Ocak)
• San Sebastian Bayramı (20 Ocak)
• La Virgin de la Candelaria (Şubat)
• Cusco Karnavalı (Şubat)
• The Lord of Earthquakes (Mart-Nisan)
• Cruz Velacuy (2 Mayıs)
• Señor de Torrechayoc (Mayıs)
• Quylllur Rit’i (Haziran)
• Corpus Christi (11 Haziran)
• Güneş Festivali (Inti Raymi) (24 Haziran)
• Doğa Ana Günü (1 Ağustos)
• Uluslararası Trujillo Bahar Festivali (Eylül)
• La Virgen del Rosario (Ekim)
• All Saints Day (1 Kasım)

Cusco’nun Tarihi Geçmişi

Cusco, İnca’lılardan önce Killke Kabilesine ev sahipliği yapmıştır. İspanyolların “Yeni Dünya” keşiflerine kadar da İncalılar varlıklarını sürdürmüşler. Şehrin en görkemli zamanı 9. Sapa İnca Pachacutec Yupanqui dönemidir. Şehirdeki Qorikancha Tapınağıda bu dönemde inşa ettirilmiştir. 1500’lü yılların ikinci çeyreğinde İnca İmparatorluğu’nda iç savaş baş gösterir. 13. ve son Sapa Inca olan Atahualpa başa geçer. Bu süreden 19 ay sonra da İspanyol Fatih Pizarro şehri ele geçirmek için atlı birlikleriyle şehre gelir. Pizarro Cajamarca’ya gelir ve Atahualpa’ya bir elçi yollayıp onunla görüşmek istediğini söyler. Hristiyanlığı anlatmak içinde bir papazla birlikte incil yollar. İncilden birşey anlamayan Atahualpa sinirlenerek onu yere atar ve böylece İspanyollarla İncalıların savaşı başlamış olur. İncalılar at ve atlı birliklerle ilk kez o gün tanışmışlardır.

Machu Picchu ve İnka Mirası

Machu Picchu Neresidir?

İnca Uygarlığı’ndan tüm insalığa miras kalan Machu Picchu, insanoğlunun elinden çıkan en eşsiz yerleşim yerlerinden biri. Bu müthiş yer aynı zamanda Peru’ya yapacağnız seyahatlerinde en zirve noktası. 191’de Peru’nun Tarihi Kutsal Tapınağı ilan edilen Machu Picchu 2007 yılında Dünya’nın Yeni 7 harikası arasındaki yerini almıştır. Machu Picchu’ya gitmek için öncelikle Cusco’ya gelmelisiniz. Buraya en yakın konaklama yeride Aguas Calientes kasabasıdır. Ayrıca Machu Picchu yavaş yavaş toprağa daha da göüldüğü için günlük ziyeret edebilecek insan sayısıda sınırlı.

Machu Picchu  Cusco’ya bağlı olan Kutsal Vadi Bölgesi’nde ve yerden 2.430 metre yükseklkte yer alan bir yerleşim yeridir. Yerlilerin kullandığı Quechua dilinde Machu yaşlı, Picchu ise zirve demektir. Yani yerli halk tarafından Yaşlı Zirve olarak anılmaktadır. İnca mimarisine özgü bir yer olan Machu Picchu’da Ashlar denilen ve birbirine inanılmaz derecede uyumlu olan taş blokların arasına hiç harç koymadan inşa edilmiştir. Fakat bu bölgenin fay hattı ve sağanak yağış dezavantajlarını düşünürsek bu mimari yer daha da zihnimizde daha da görkemli hale geliyor. Bu yerleşim yerini kullanan yerli halk ay hattı için bir çözüm bulamasa da sağanak yağış için taraçalama yöntemini geliştirmişlerdir. Taraçalara ektikleri mısır ve patates gibi tarım ürünleri için hem güneş enerjisinden maksimum seviyede yararlanmışlar hem de erozyon ve heyelanı önlemişler. Bu devasa taşları nasıl taşıdıkları ve nasıl yerleştirdikleri sorusu ise hala tam olarak çözülemeyen sırlardan birisidir.

Machu Picchu 20. yüzyıla kadar hiç keşfedilmemiş ve bugünlere kadar gelmiş muazzam bir güzellik. Aynı zamanda Burası İspanyolların istilasından da kurtulmayı başarabilmiş bir yer. 1911 yılında Hiram Bingham adlı Amerikalı tarihçi tarafından keşfedilmiş. Bingham’ın aslında aradığı yer İncalıların son yerleşim yerlerinden birisi olan Vilcabamba’dır. Hatta Machu Picchu’yu bulduğunda da burayı Vilcabamba zannetmiştir. Bingham Machu Picchu’yu keşfettiğinde çevresindeki bitki örtüsü daha gür olduğu için harita üzerindeki yerini tespit etmesi çok kolay olmamışdır. Machu Picchu aynı zamanda dünyanın en ünlü ve önemli arkeolojik sit alanlarından birisidir. Bingham ilk zamanlarda bu eski yerleşim yerinde bulduğu birçok tarihi kalıntıyı beraberinde Amerika’ya götürmüştür. Hatta Amerika uzun bir süre bu kalıntıları vermese de Peru Hükümeti 2006 ve 2012 yılları arasında belirli aralıklarla bu buluntuların hepsini geri almış. Tüm bu geri alınan tarihi kalıntılar şuan Cusco’daki La Casa Concha Müzesinde yer almaktadır.

Machu Picchu’nun Kuruluş Amacı

Machu Picchu’nun sırları tamamen çözülmüş değildir. Özellikle bu yerleşim yerinin kuruluş amacı bile hala tartışılan konulardan birisidir. Machu Picchu ile ilgili ilk rivayetlerden birisi yüksek duvarlarla çevrili şehrin İncaların kültürlerini dış dünyaya ve özellikle de İspanyollara karşı savunma amaçlı kurdukları bir yerleşim yeri olmasıdır. İkinci rivayet ise bir kayıp şehir olduğu. İspanyol fetihlerinden önce veya fetihler sırasında insansızlaşması ve kayıp şehre dönüşmesidir. En çok üzerinde durulan rivayetlerden birisi de Cusco Krallığı’nın dokuzuncu Sapa İnca’sı olan Pachacutec Yupanqui’nin İspanyol dönemide terkedilmiş yazlık sarayı ya da inziva yeri olduğudur. Machu Piccu’ya çıkan en az 8 yol bulunmaktadır. Bu yollar da bu yerleşim yerini ticaret amaçlı kullanıldığını düşündürüyor.

Bu görkemli ve tarihi şehrin iki ana bölümü var. Bunlardan ilki tarımın yapıldığı bölüm, ikincisi ise yerleşim için kullanılan bölüm. Ayrıca şehirdeki diğer önemli yapı Inti Watana Taşı yani güneş taşı. Güneş İnca medeniyetinin vazgeçilmez kutsal değeridir. İnca’lılar için güneş demek hayat demektir. Bu güneş taşı öyle bir şekilde yerleştiriliyor ki kış gündönümü sırasında her zaman güneşi gösteriyor. Bununla birlikte Inti Watana 21 Haziran’da güney tarafına en uzun gölgeyi düşürürken 21 Aralık’ta ise kuzey tarafında en kısa gölgeyi düşürüyormuş. Ayrıca İncalılara göre bu taş güneşin yörüngesinde kalmasını da sağliyor.

Machu Picchu’ya Nasıl Gidilir

Machu Picchu’yu ziyaret etmek isteyenler için de bir kaç hatırlatma yapalım. Şehre girişle ilgili bazı kısıtlamalar olduğu için biletleri önceden almakta ve sabahki ziyaret saatlerini tercih etmekte fayda var. Böylelikle bu nuhteşem şehir manzarasında güneşin doğuşunu da izleme fırsatı elde edersiniz. Bu şehri gezmek için en ideal zaman ise Mayıs – Ekim aralığıdır. Machu Picchu’ya gitmek için en klasik yöntem tren yolculuğudur.

Salkantay Trek – İnca Trail

Machu Picchu’ya İnca’lılar gibi dağları taşları aşa aşa varmak isterseniz ikinci bir altenatif de Salkantay Trek. Salkantay Trek’i  National Geographic dünyanın en iyi ilk 25 trekleri arasında gösterdi. Bu trek İnca’lıların şehir ulaşımı için dağlara ördüğü basamaklı yollarda ve coğrafyanın eşsiz güzellikleri ile ortalama 90 kilometreli bir yürüyüş ve tırmanış yolu. Bu trek’i yapabilmek için turları tercih etmelisiniz. Ortalama 4 gece 5 gün süren bu yolculukta İnti Punku ve Sun Gate’yi geçerek Aguas Calientes kasabasına ulaşıyorsunuz. Buradan da ya otobüsleri tercih ediyorsunuz ya da merdivenleri tırmanmaya devam ediyorsunuz.